आत्मसमीक्षा ‘२०७७’

भीष्म उप्रेती

आज २०७७ सालको अन्तिम दिन । मलाई पछाडि हेर्न मन लाग्यो ।

कोभिडले गत वर्षको चैत महिनादेखि नै संसारभरिका मानवजातिलाई अँठ्यायो । संसारका सबैभन्दा शक्तिशाली भनिएकाहरू, वैज्ञानिकहरू, विद्वान र इन्जिनियरहरू, प्राध्यापक तथा सर्वशक्तिमान ठान्ने राजनीतिज्ञहरू सबै निरीह भए र भइरहेका छन् । संसारभरि यस विमारले मृत्यु हुने मानिसको संख्या बढिरहेको छ र लामै समय बढ्ने देखिन्छ । खासगरी, ती देशहरू जो बढी शक्तिशाली छन्, आफ्नो श्रेष्ठतामा दम्भ गर्छन् र अनेकौँ साना देशहरू र त्यहाँका मानिसहरूलाई दुःख दिन्छन्, हतियार बेच्छन्, युद्ध गराउँछन्, मान्छे र मान्छेको जीजिविषाको हत्या गर्छन्, वातावरणलाई निरन्तर दोहन गर्छन् र सुन्दर पृथ्वीलाई प्रदुषित बनाउँछन्, ती मुलुकहरूमा कोभिड बढी देखिएको छ । यो के हो ? यो केवल संयोग मात्र हो ? यसतर्पm विचार गरे राम्रै हुन्छ ।

मेरो व्यक्तिगत कुरा हो भने २०७७ साल मेरो लागि धेरै अर्थमा महत्वपूर्ण र फलदायी रह्यो । मेरो पाइला पाइला उपन्यास गएको सेप्टेम्बरमा श्रीलङ्कामा सिँहाला र यो जनवरीमा अङ्ग्रेजीमा दिल्लीबाट प्रकाशित भयो । श्रीलङ्कामा मैले सोचेको भन्दा पनि धेरै राम्रो प्रतिकृया आइरहेको छ र त्यहाँका पाठकहरू तपाईंको अर्को उपन्यास पनि पढ्छौँ । कहाँ पाइन्छ ? भनिरहेका छन् ।

नेपालमा मेरो सगरमाथा आधारशिविरसम्मको यात्राको नियात्राको पुस्तक हिमाल, शेर्पा र यती प्रकाशित भयो गएको दशैं अघि । त्यो किताबप्रति म लेखकको रूपमा धेरै सन्तुष्ट छु । जजसले पढ्नुभएको छ, धेरै राम्रो प्रतिकृया दिनुभएको छ ।

यसै वर्ष मैले श्रीलङ्काकी नयाँ पुस्ताकी कवि निसान्सला धर्मसेनासँग मिलेर एउटा संयुक्त कवितासङ्ग्रह तयार गरेँ । यो पुस्तकको मनुस्क्रिप्ट अङ्ग्रेजी र नेपाली भाषामा तयार भइसकेको छ । अङ्ग्रेजी भर्सन अष्ट्रेलियाको एक प्रकाशकले छाप्ने गरी कुरा भइरहेको छ । म आशावादी छु । नेपाली भर्सन पनि सम्भवत २०७८ सालभरिमा आउला ।

यसैगरी, अफगानिस्तानको काबुलबाट यही फरवरीमा मेरो कवितासङ्ग्रह कृपया मलाई चरा हुन देऊ फारसी भाषामा प्रकाशित भएको छ । यसले मेरा साहित्यका पाठकको दायरालाई अझ फराकिलो पारेको छ । साथै, मेरो अर्को कवितासङ्ग्रह श्रीलङ्काबाट यसै महिना प्रकाशित हुँदैछ ।

मैले नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानको लागि यसै वर्ष नेपालीमा दक्षिण एशियाका कविता नामको कवितासङ्ग्रह तयार गरेँ । यसले दक्षिण एशियाभरिमा मेरो सम्पर्क सञ्जाल मजबुत भएको छ भने अनुवादको दिशातर्पm पनि म देखिने हुँदैछु । मैैले यसैगरी, श्रीलङकाकी लेखक कञ्चना प्रियकण्ठाको कथासङ्ग्रह नेपालीमा अनुवाद गरेँ । शिखा बुक्सबाट त्यो किताब चाँडै बजारमा आउनेछ ।

मैले अफगानिस्तानको प्रसिद्ध कवि डा. समय हामेदको कवितासङ्ग्रह नेपालीमा अनुवाद गरेँ । त्यो पनि समयक्रममा छापिएला ।

अर्को नयाँ काम, मैले यस वर्ष अमेरिकाको क्यालिफोर्नियाबाट प्रकाशित हुने प्लेग २०२० नामको पुस्तकमा ब्लर लेखेँ । बेलाइतमा बस्ने भारतीय मूलकी कविको पुस्तकमा भूमिका लेखेँ । हैदरावादका एक कविको माइक्रो कविताको किताबमा पनि ब्लर लेखेँ । दुइटा नेपाली पुस्तकमा भूमिका लेखेँ ।

कोभिडकै बीचमा मैले झन्डै सयवटा कविता, ३ वटा निबन्ध र तीनवटा संस्मरण समेत लेखेँ ।

अहिले मेरा कविताहरू बङ्गला र मले भाषामा पुस्तक निकाल्ने गरी अनुवाद भइरहेका छन् । यसैगरी, म ब्रुनाइकी एक कविसँग मिलेर १० जना नेपाली कवि र १० जना ब्रुनाइका कविहरूका क्रमशः २०, २० कविताहरूको नेपाली, अङ्ग्रेजी र मले भाषामा सङ्ग्रह निकाल्ने गरी काम गरिरहेको छु । मैले सहभागिता जनाएका अनगिन्ती र्रािष्ट्रय तथा अन्तर्राष्ट्रिय भर्चुअल गोष्ठीहरूको चर्चा यहाँ गरिनँ । नेपाली तथा विदेशी भाषाका केही राम्रा किताबहरू पढेँ र त्यसबाट लाभ लिएँ । तिनको नाम पनि यहाँ उल्लेख गरिनँ अहिले ।

यसरी हेर्दा एउटा व्यक्तिको लागि यो सबै एक वर्षमा गर्नु असाधारण काम हो भन्न सक्छु । मैले गरेँ । आज विदा हुँदै गरेको वर्षप्रति म पूर्ण रूपमा सन्तुष्ट छु । मलाई कोभिडसँग डराउनुपर्ने, आत्तिनुपर्ने अवस्था नै आएन ।

तर, पारिवारिक रूपमा यो वर्ष मेरो लागि ज्यादै ठूलो र अपूरणीय क्षतिको वर्ष भएर आयो । मेरी सासुआमा अल्पायुमै जानुभयो । म यतिबेला एकदमै निरीह र छानो खसेको घरमा बसेको अनुभूति गरिरहेको छु । आएपछि जानुपर्छ भन्ने सत्यलाई समातेर मन बुझाउन खोज्छु,तर यो कठिन काम हो ।

अब आउने वर्षलाई योभन्दा पनि सफल र उपलब्धिमूलक बनाउने चुनौती छ मसँग । म काम गर्ने मान्छे हुँ । निरन्तर गरिरहन्छु, मलाई चिया गफमा समय बिताएर अर्काको कुरा काट्न मन लाग्दैन ।

नयाँ वर्ष २०७८ प्रति यो नयाँ वर्ष मनाउने यस धर्तीका सम्पूर्ण मानिसहरूप्रति सुख, शान्ति, सफलता र सकारात्मक सोच तथा हार्दिकताको विकास होस् भनेर शुभकामना व्यक्त गर्दछु ।

२०७७ चैत ३१ गते साँझ ।